Een helpende hand voor de meest kwetsbaren

In de late namiddag vormt zich een groepje aan de stoep van de vereniging Une main tendue, in de buurt van het station van Namen. Ze wachten op de voedselpakketten en warme maaltijden die zijn klaargemaakt door een tiental vrijwilligers die al van 's ochtends druk bezig zijn met uitladen, sorteren en het vullen van pakketten. Dankzij noodsteun van de Koning Boudewijnstichting bij het begin van de COVID-19-crisis, is de plek ook tijdens het weekend open.

De bedeling start om 16.30 uur stipt en stopt om 19.30 uur. En bedient twaalf mensen per halfuur. "Zonder deze regeling zou er een file staan tot aan het station. We bedelen dagelijks zo'n 120 pakketten”, legt Laurent Fremal uit. Hij is co-coördinator van de vereniging die hulp verleent aan 950 gezinnen, of 3.500 mensen, en belandde ooit zelf in de hel: een faillissement, scheiding, schuldopbouw en overleven op straat, gedurende twee jaar. "Ik weet wat het is om te leven als zwerver, in armoede en isolement. Een grote tegenslag in het leven kan genoeg zijn om in armoede te belanden. Of een virus: sinds de coronacrisis, zien we heel wat nieuwe gezichten, veel zelfstandigen die moesten sluiten, studenten die op kot wonen en hun job verloren."

Marc Lepinois, voorzitter van Une Main tendue: "Veel mensen zitten ook vast in een administratieve rompslomp: gepensioneerden die niet in orde zijn met hun papieren, mensen die nog geen OCMW-uitkering ontvangen, ex-gedetineerden. We zien mensen die aarzelen om binnen te komen, langs de muren lopen, niet weten hoe ze daar geraakt zijn. Al die kwetsbare mensen zijn vaak zeer eenzaam en zoeken contact. Een moeder van vier kinderen legde me uit dat haar bezoek aan de vzw de enige uitstap was die ze zich kon veroorloven."

Een moeilijk einde van de maand

In de gemondmaskerde file, die telkens aangroeit met de vereiste anderhalve meter afstand, wacht iedereen zijn beurt af. Afhankelijk van de gezinsgrootte heeft de betrokkene recht op een, twee of drie voedselbakjes om de week door te komen. Het pakket omvat de standaardproducten van het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen: melk, deegwaren, rijst, ontbijtgranen, confituur en choco. Dat wordt aangevuld met producten van voedselbanken en overschotten van grootwarenhuizen uit de streek van Namen: groenten, fruit, wafels, yoghurt of beschuiten, naargelang van de aanvoer. Kostprijs van het pakket tegen de marktprijs: 80 euro. Een klein fortuin voor de krapste budgetten. Hier gaan de pakketten van de hand tegen 2,50 euro, als deelname in de kosten.

Eric bereidt de warme maaltijden, samen met zijn vrouw, allebei als vrijwilliger. Hij werkt deeltijds met een PWA-statuut: "Zelfs met die aanvulling volstaat de werkloosheidsuitkering nauwelijks om rond te komen op het einde van de maand. Mijn vrouw werkte in een restaurant, maar zij verloor haar job. Voor ons is een voedselpakket zeer belangrijk, het is een echte verademing." Annabelle wacht geduldig haar beurt af: "Ik ben al drie jaar werkloos. Te nipt om maandelijks rond te komen. Daarom kom ik naar hier, het verlicht mijn kosten. En ik profiteer ervan om voedselpakketten mee te brengen voor twee oudere vrouwen. De eerste kan zich niet meer verplaatsen en de tweede wacht op het bezoek van een maatschappelijk assistente om haar rechten op een uitkering terug te krijgen."

Een onvoorwaardelijk engagement

Janick staat paraat, zoals elke dag, vanaf 9 uur. In normale tijden sluit ze 12 uren later de deuren van het verwarmde lokaal. Sinds het opduiken van het coronavirus is dit beetje comfort voor de daklozen opgeschort. Janick is de weduwe van Gerard Jacob, de oprichter van Une Main tendue, die zijn hele leven gevochten heeft voor de allerarmsten. "Toen de winkel van mijn echtgenoot failliet ging, hadden we het niet breed, en moesten we een beroep doen op voedselpakketten om het hoofd boven water te houden. Nadien zijn we vrijwilliger geworden en is hij blijven strijden voor de meest behoeftigen. Ik probeer zijn strijd voort te zetten. Onlangs gaf een vrouw mij een doos pralines om mij te bedanken, als een afscheidscadeau: ‘Nu ga ik proberen om er bovenop te geraken zonder u’."

Jonathan, amper twintig, is nog niet zo ver: "Mijn voogd geeft mij 50 euro per maand. Zonder deze warme maaltijd, waarvoor ik 2,50 euro betaal, zou ik geen eten kunnen kopen. Ik leef op straat en ik heb uitgaven: alles is duur, zelfs het nemen van een douche." Jean-Louis, 63 jaar, is een trouwe klant: "Ik kom hier al een tiental jaar. Ik woon in een appartement met een huurprijs die ik met moeite en dankzij de tussenkomst van het OCMW, kan betalen. Ik leefde twee jaar op straat. Ik werkte in een internationale organisatie en had een genereus inkomen. En toen was er een scheiding en alle financiële problemen die erop volgenden. Dit pakket heb ik echt nodig."

De hele week open

Essentiële diensten zoals Une main tendue zijn nu ook open in het weekend, dankzij de steun van 10.000 euro die ze ontvingen van de Koning Boudewijnstichting in het begin van de COVID-19-crisis. Een zegen voor alle begunstigden die, tot dan, de riem wat strakker moesten aanspannen, bij gebrek aan open vestigingen. Een interventie die wordt toegejuicht door Amandine, die kok Elie bij het voorbijgaan doet blozen: "Het is een heerlijke, stevige maaltijd. Er is soep, een hartig gerecht, een drankje en een dessert." En dan met een goed gevulde maag terug naar de straat of het nachtverblijf in Jambes, als er nog plaats is.