Een plek om te ontstressen

"Een job als jongerenbegeleider in een leefgroep is heel boeiend, maar ook erg intensief." Vooral de nachtdiensten gaan al eens wegen. Daarom investeert De Wissel vzw in een terugtrekplek voor haar begeleiders.

De Switch in Sint-Pieters-Rode vangt tot acht meisjes tussen 14 en 18 jaar op. De jongeren die hier terechtkomen, hebben er vaak al een hele zwerftocht langs instellingen of pleeggezinnen opzitten en werden geplaatst door een jeugdrechter. Sommigen kampen met psychische problemen, andere met een verslavingsproblematiek, allemaal dragen ze een zware emotionele rugzak mee. De begeleiders van De Wissel doen er alles aan om de jongeren het gevoel van een warme thuis te geven. Het zit 'm in de details. Op de kamerdeuren van de meisjes staan in kleurige letters welkomstboodschappen gekrijt. Al moet een begeleidster op één deur ook het woord 'geil' afvegen. Want mocht iemand er nog aan twijfelen, we hebben hier met pubers te maken. Bij de 'pluimenvogel' in de living hoort een stapeltje papieren veren waarop eender wie dat wil een complimentje kan schrijven om iemand anders een pluim te geven. Beneden in de monumentale bar staan een karaokemachine en een projector tussen gezellige zetels en zuilen met engelenreliëfs die nog uit een ver en liederlijk verleden van dit pand stammen.

Spanning en agressie

Ondanks alle inspanningen en de warme en geduldige begeleiding, kan het hier ook eens kletteren. "Het contact met deze jongeren is boeiend, maar ook erg intensief voor de begeleiders", vertelt Inge Van Kerckhove, verantwoordelijke Personeel en Organisatie bij vzw De Wissel, die De Switch beheert.

"Er gebeuren al eens incidenten. Wanneer een jongere een moeilijke dag heeft, kan ze heftig reageren. Als begeleider leef en werk je hier regelmatig onder druk. Je moet altijd alert zijn voor mogelijke onderhuidse spanning. Terwijl je staat te koken, terwijl je eet, altijd ben je tegelijk ook met de groep bezig. Hoe is de sfeer? Zit de dynamiek in de groep goed? Loopt er iemand met problemen rond? Dat maakt het werk heel intensief."

"Op een andere werkplek heb je pauzes, bijvoorbeeld tijdens de lunch. Hier stopt het werk nooit", vertelt afdelingsverantwoordelijke Sophie Janssens. De langste shift duurt elf uur. De begeleiders die 's nachts blijven, mogen slapen, maar daar komen ze niet altijd toe." Soms lopen shifts ook uit. "Als er iets gebeurt, laat je elkaar niet in de steek", zegt contextbegeleider Louis Frans.

"Als je zo'n agressie-incident hebt meegemaakt, mag je dat niet onderschatten", vertelt residentiebegeleidster Jana Marteaux. "Op het moment zelf ben je geneigd dat te relativeren. Pas achteraf besef je hoe heftig het was en dat je het zelf ook moet verwerken. Het kan wel deugd doen als je jezelf een kwartiertje kunt terugtrekken om even tot rust te komen."

De begeleiders kunnen zelf ook op ondersteuning rekenen. Wie daar nood aan heeft, kan met een psycholoog praten of mindfulnesstraining volgen. Maar ze hebben vooral ook veel aan gesprekken met elkaar. "De goede momenten bespreken, is even belangrijk als de moeilijke", zegt Inge Van Kerckhove. "Wat draag je allemaal mee na zo'n dag?"

Vorig jaar liet De Wissel vzw zijn medewerkers deelnemen aan een onderzoek naar hun welbevinden. Daaruit bleek dat de vitaliteit van de medewerkers in het rood staat. Verschillende mensen bleken tegen een burn-out aan te schurken en lieten een hoog stressniveau optekenen. "We zien meer verloop bij het personeel dan de vorige jaren", stelt Inge Van Kerckhove vast. "We beseften dat we nog meer moeten inzetten op het welzijn van onze begeleiders."

Massagestoel

Daarom ontstond het idee om een plek te creëren waar de medewerkers tijdens een zware dienst of na een incident met een jongere even tot rust kunnen komen. De begeleiders beschikken nu over een kamer waar de nachtbegeleider overnacht, een van de zeldzame plekken waar de jongeren niet mogen komen. Maar het kleine kamertje ziet er nogal afgeleefd uit, met ouderwets behangpapier en een bed dat rugpijn garandeert. Er hoort ook een wat groezelige badkamer bij met een douche, een lavabo en een toilet. Binnenkort maakt dit weinig uitnodigende kamertje plaats voor een douche-stoomcabine, een massagestoel en een bed met een degelijke matras.

Op een terras aan de straatkant komt een beweegbank waarvan zowel jongeren als begeleiders gebruik van zullen kunnen maken. "Sommige begeleiders hebben aangegeven dat ze eerder rust vinden in beweging", zegt Inge Van Kerckhove. "Bovendien kunnen we het ook therapeutisch inzetten", legt Louis Frans uit. "Wanneer er een conflict dreigt te ontsporen, kun je soms beter even een time-out nemen en samen wat bewegen. Zo laat je stoom af en daarna kun je verder praten." Ook buren mogen op het fitnesstoestel komen sporten. "Zo hopen we ook de buurt nog meer te betrekken bij de Switch", zegt Sophie Janssens.