Repareren kan je leren

In de MAAKbar in Leuven draait alles rond delen, herstellen en hergebruiken, en zo bewust omgaan met grondstoffen. Binnenkort gaat een nieuw project van start: samen met Qrios organiseert MAAKbar een cursus basis elektriciteit en leren herstellen van klein elektro. Dit project krijgt steun van het ING Fonds voor een meer Circulaire Economie, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.

Er heerst een gezellige drukte in de MAAKbar in de Tiensestraat in Leuven en er hangt een huiselijke sfeer. Er is een gereedschapsbibliotheek en een plantenasiel en je kan er terecht voor zero waste workshops en repaircafés. “Een projectoproep rond vaardigheden en beroepen in de circulaire economie, die konden we niet laten liggen”, licht Magda van MAAKbar toe. “We hebben enkele vrijwilligers samengebracht voor een brainstorm en al snel kwamen we op het idee om een opleiding repairder uit te werken, met als specifieke doelgroep nieuwkomers en kwetsbare groepen.” Een enthousiaste lesgever vond Magda bij Qrios, een opleidingscentrum voor volwassenen, met leslokalen in Kessel-Lo. Om cursisten te vinden, werkt MAAKbar samen met partners als Buren zonder Grenzen, Riso, CBE Open School Campus Leuven, de Stad Leuven en De Ruimtevaart. “De infosessie bij De Ruimtevaart heeft me overtuigd”, vertelt Michiel, een van de deelnemers aan het eerste traject. “Ik ben al een paar maanden thuis van mijn werk en voel dat ik nood heb om bij te leren en opnieuw iets te doen, liefst met mijn handen. Normaal ben ik een twijfelaar, maar om me in te schrijven voor deze cursus had ik maar een uur bedenktijd nodig.”

Hergebruik is de toekomst

Michiel is altijd nieuwsgierig geweest naar hoe dingen werken. Thuis heeft hij al kapotte toestellen hersteld, maar hij botst op een gebrek aan kennis over de fijne elektronica. Hij wil meer te weten komen over elektriciteit. “Het doet me plezier dat er meer en meer appreciatie komt voor hergebruiken en upcyclen en dat steeds meer mensen tot het besef komen dat er andere manieren zijn om met spullen om te gaan.”

Michiel vindt het allemaal best spannend. Een groep nieuwe mensen en onbekende klaslokalen. Hij beseft dat het zeker een inspanning zal vragen om tien weken lang twee halve dagen per week terug te keren naar de schoolbanken. 9 uur is ook best wel vroeg en dat zelfs twee keer per week. “Het infomoment zal een mooie test zijn”, lacht Michiel, “een soort generale repetitie.”

Corine van MAAKbar is heel gemotiveerd om zoveel mogelijk mensen toe te leiden naar de cursus. Ze heeft posters en flyers gemaakt en spreekt vlot bezoekers van de MAAKbar aan. Een toevallige passante krijgt prompt een brochure mee. “Is dit niets voor jou?” De reactie is enthousiast: “Ik doe eigenlijk heel graag mannenwerk”, zegt de dame. Nu volgt ze een cursus naaien bij MAAKbar, maar elektriciteit sluit eigenlijk nog meer aan bij haar interesses. “Voor mij is het een goede manier om nieuwe woorden te leren”, merkt ze nog op. Voor anderstalige nieuwkomers, die samen met andere kwetsbare groepen de doelgroep vormen voor deze cursus, biedt de opleiding inderdaad veel kansen om Nederlands te oefenen.

Laagdrempelig

“We kiezen ervoor om de geïnteresseerden vooraf al eens samen te brengen”, vertelt Corine. “Dan stappen we samen naar de lokalen, we tonen waar de bushalte is.” Zo krijgen de cursisten de kans elkaar te leren kennen en hoopt Corine dat de drempel wat lager wordt. Er is expliciet voor gekozen om te vertrekken van de intrinsieke motivatie van de cursisten, en hun deelname aan het traject niet te koppelen aan voorwaarden, zoals bijvoorbeeld het behouden van een uitkering of steun van het OCMW. Dr. Olaf Hermans (relationship scientist van SiR Meta Intelligence, een spin-off van de universiteit van Pennsylvania) begeleidt het project wetenschappelijk en onderzoekt hoe men cursisten kan motiveren zodat ze in het traject blijven.

De samenwerking met Qrios heeft ook als voordeel dat cursisten die regelmatig aanwezig zijn en voldoende vooruitgang boeken tijdens de 80 voorziene lesuren een officieel deelcertificaat “basis elektriciteit” krijgen. Daarmee kunnen ze nog vervolgmodules volgen. Tijdens de lessen kan elke cursist aan de slag met een goed gevulde gereedschapskoffer. En die mag op het einde van het traject meegenomen worden naar huis.

Nieuwe kansen

“Het deelcertificaat geeft me in elk geval het vertrouwen dat het een degelijke opleiding zal zijn”, zegt Michiel. Hij volgt de opleiding met een duidelijk doel: zelf de handen uit de mouwen steken in een organisatie als MAAKbar. Naar dat soort engagement was hij al een tijdje op zoek, maar hij voelde zich onvoldoende gewapend.

“Als de mensen ervoor openstaan, ontvangen we ze met open armen als repairder in onze repaircafés”, zegt Corine enthousiast, “of ze kunnen mee hun schouders zetten onder onze gereedschapsbibliotheek of andere projecten rond recyclage en upcycling.” Om dat extra te stimuleren, zet MAAKbar een buddysysteem op. Aan de cursisten worden op vaste momenten extra oefenkansen geboden, los van de cursus, onder begeleiding van ervaren repairders. Zo kunnen cursisten hun vaardigheden oefenen en tegelijk sociale contacten leggen en een netwerk opbouwen van gelijkgestemden met dezelfde interesses.

Momenteel staan er drie cursussen op de agenda. Een eerste start in maart, de twee andere zijn voor het najaar. Alle partners worden samengebracht in een lerend netwerk dat opvolgt wat werkt en wat niet. Na afronding zullen de ervaringen van het project opgenomen worden in een draaiboek: daarmee kunnen organisaties in andere steden en gemeentes aan de slag om gelijkaardige projecten op te starten.

De projectgroep wil zeker ook de cursisten opvolgen. Houdt iedereen vol? Hoe kan je cursisten motiveren? Wat doen cursisten met de opleiding? Dat deze cursus een opstap kan zijn naar een vervolgopleiding, doet Michiel alvast dromen. Misschien opent dit nieuwe wegen, ook beroepsmatig. “Maar laten we niet te hard van stapel lopen…” nuanceert hij. “De eerste stap is de cursus zelf tot een goed einde brengen.”