Twee landen, twee geschiedenissen, één ziel

Het BELvue museum wil, als huis van de democratie in België, een plek zijn waar iedereen welkom is en zijn mening kan geven. Ook, uiteraard, als België niet het land is waar ze geboren zijn. Om die missie in de verf te zetten, geven tussen januari en juni gidsen met een migratieachtergrond rondleidingen die een eigen draai geven aan de geschiedenis van hun nieuwe land en linken leggen met hun eerste thuis.

Minoo Talebi is zenuwachtig. De jonge Iraanse leidt vandaag een groep nieuwkomers die hun Nederlands willen bijspijkeren rond doorheen enkele zalen van het BELvue museum, dat wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting. “De eerste vijf minuten zijn moeilijk,” zegt ze. “Zodra die voorbij zijn, loopt het wel los.”

Zij is een van de zes gidsen die FMDO vzw heeft opgeleid voor het project Twee (t)huizen, één museum. FMDO vzw is een koepelorganisatie die het positief samenleven in diversiteit promoot. Tijdens hun rondleidingen nemen de gidsen groepen mee langs de zalen over de Belgische geschiedenis die bij hen een snaar zaken, en ze vertellen, naast de geschiedenis van België, ook over het verleden van hun land van herkomst met deze thema’s.

Relatie met moederland
Revolutie is voor Minoo het bindmiddel in de eerste zaal over democratie. Ze licht kort de Belgische revolutie, de monarchie en de evolutie van het stemrecht toe, voor ze de rijke en lange Iraanse geschiedenis induikt. De zenuwen zijn vergeten, ze meandert van koning Cyrus over de shah en de invoering van stemrecht voor vrouwen tot ayatollah Khomeini.

“Ik ben dan wel gevlucht naar België, maar dat betekent niet dat mijn relatie met mijn land gedaan is,” zegt Minoo. “Mijn land is zoveel meer dan ayatollah’s en politiek. Er is zoveel geschiedenis. Ik wil hier tonen dat Iran meer is dan wat mensen elke dag in het nieuws horen.”

Samenwerking
Twee (t)huizen, één museum ontstond als een stadswandeling in Oostende en Kortrijk, waar mensen met een migratieachtergrond alternatieve stadswandelingen leiden. FMDO vzw zat samen met het BELvue museum en de Erfgoedcel Brussel, die zich inspannen om participatief en inclusief te werken, en het idee groeide om deze rondleidingen ook te organiseren in het museum.

BELvue museum en FMDO maakten afspraken over de inhoud van het project. FMDO vzw, de moederorganisatie van het project, leidde de gidsen op. Een medewerkster van BELVUE volgde elk oefenbezoek om haar expertise te delen en tips te geven, bijvoorbeeld over lichaamstaal, over hoe om te gaan met de groep, of hoe de zalen ten volle te benutten.

Schoolstrijd & jeans
Van de zaal over de democratie neemt Minoo haar groep mee naar de zaal over pluralisme, met aandacht voor de schoolstrijd en de spanningen tussen kerk en staat. Minoo’s verhaal wordt persoonlijker. Ze vertelt over wat de Islamitische Revolutie betekende voor de vrouwen in Iran, voor de dromen van haar moeder, en hoe haar eigen leven als opgroeiend meisje in een theocratie er uitzag.

Over de jeans die haar moeder niet mocht dragen en die ze zelf als jonge tiener aantrok onder haar tsjador. Over de jongens met wie ze niet meer mocht spelen zodra ze naar school ging. Over geboden en verboden, in naam van religie, waar ze het moeilijk mee had. Bij de toehoorders is er sympathie en hier en daar herkenning. “Ik vind het belangrijk om te praten over het leven van mensen,” zegt Minoo. “Over hoe hun dag eruitziet, wat ze doen op straat, op school, in een ziekenhuis.”

“De gidsen vertrekken vanuit hun persoonlijke verhaal,” zegt Babette Vergauwen, projectmedewerkster van FMDO vzw. “We hebben met hen gezocht welke thema’s ze wilden belichten en we zijn dan samen gaan graven in de Belgische geschiedenis, aan de hand van BELvue, en in de geschiedenis van hun land van herkomst.” Ze bezochten naast BELvue ook andere musea ter inspiratie en kregen les van professionele gidsen, onder andere over lichaamstaal en hoe ze een groep bezoekers managen. “Eén op éen werd dan met hen gewerkt aan de rondleiding tot ze op punt stond.”

Geen klassieke geschiedenisles
De rondleidingen zijn voor iedereen toegankelijk. Wie ze volgt, aanvaardt dat hen geen klassieke les is in de Belgische geschiedenis te wachten staat. Het zijn de persoonlijke kijk en de confrontatie van het verhaal van de twee (t)huizen van de gids, en de momenten van verbinding die dit creëert, die dit bezoek interessant maken. Elke rondleiding is dus verschillend. Minoo gaat van pluralisme nog naar de zalen over taal en over migratie, waar vooral het verhaal van de vele Belgen die vertrokken zijn op veel belangstelling kan rekenen, en waar Minoo deelt waarom ze zelf al anderhalf jaar in België is: de liefde.

“In mijn land was ik marketing manager. De eerste maanden dat ik hier was, was ik depressief. Ik wilde snel de taal leren. Het was een moeilijke tijd voor mij. Dit project was de eerste keer dat ik me echt goed heb gevoeld in België,” zegt Minoo.

“We willen altijd met onze projecten mensen sterker maken. En dat is hier ook gebeurd, we hebben mensen echt zien openbloeien. Ze hebben het gevoel iets nuttigs te kunnen bijdragen. Ze zijn blij dat ze mogen vertellen over hun land van herkomst en zo iets kunnen delen van zichzelf. Het geeft hun een boost om er hier tegenaan te gaan.”

Meer informatie over de rondleidingen Twee (t)huizen, één museum in het BELVue museum, tussen januari en juni, op www.belvue.be. Op de projectpagina van www.fmdo.be vindt u een overzicht van alle gidsen, met de data voor de rondleidingen. De eerstvolgende rondleidingen zijn op 12 januari, op 16 februari, 28 maart en 26 april, telkens om 15 u.