Voedselverspilling vermijden, mensen in armoede helpen

Hij stond voor sluitingsuur bij de bakker. Die beklaagde er zich over dat hij de resterende broden en taarten alweer moest weggooien, terwijl er zoveel mensen in armoede leven. Toen rijpte bij Lode Vandeputte het plan voor een sociale voedselbedeling in Brugge. Vandaag krijgt het project de steun van de Koning Boudewijnstichting in het kader van de oproep’ Voedselschakel(t)’.

"Ik kreeg meteen het gevoel: dat wil ik doen! Eerst deed ik elke dag een ronde met de fiets. Dat werd een bakfiets met steun van een serviceclub en later een sociale winkel in Brugge. Die kreeg gestalte naar het voorbeeld van die in Kortrijk en vindt zijn wortels in de Sint-Michielsbeweging, een christelijke jongerenbeweging met zeven gemeenschappen in Vlaanderen", zo vertelt Lode Vandeputte, verantwoordelijke van Potpourri.

Dagelijks brood voor iedereen

Dat is intussen zeven jaar geleden. Er kwamen een pop-upwinkel met voeding en verzorgingsproducten en een nog grotere bakfiets. Potpourri wil complementair zijn aan bestaande initiatieven in Brugge, legt Lode uit: "We vormen een aanvulling bij het aanbod van de sociale kruidenier De Kaba, ontstaan uit een samenwerkingsverband tussen het OCMW, de stad Brugge en het CAW. De Kaba is gebonden aan officiële inkomensgrenzen, Potpourri kan flexibeler hulp bieden, bv. als iemand een inkomen heeft net boven de armoedegrens of het tijdelijk moeilijk heeft."
Er is een mooie samenwerking ontstaan, zegt Emina Gastan, co-coördinator van Potpourri: “Op vrijdagavond geeft De Kaba haar overschotten aan ons door, want wij zijn open op zaterdag. De mensen worden naar ons doorgestuurd via De Kaba, het OCMW en het CAW of ze vinden zelf de weg tot bij ons. Het valt op dat onze bakfiets en onze cargobike helpen om ons in de stad bekend te maken, zowel bij de doelgroep als bij de vrijwilligers."

Bij Potpourri kunnen klanten na een kennismakingsgesprek gratis winkelen met een puntensysteem, legt Emina uit: "Ze krijgen volgens hun financiële en hun gezinssituatie een aantal punten per maand, waarmee ze hun aankopen kunnen doen. Dat kan mensen helpen om hun budget beter te leren beheren."

Mensen kunnen zelf een keuze maken uit de producten die worden aangeboden: fruit en groenten, vlees, vis, eieren, melkproducten, koeken ... Potpourri koopt zelf soms ook producten aan om in te gaan op behoeften van klanten. Emina: "We willen gezonde voeding promoten, met doorgaans een groot aanbod van vers fruit en verse groenten. We hadden ook plannen om vergeten groenten uit grootmoeders tijd te promoten met fiches en degustaties, maar dat is uitgesteld tot na COVID. Nu, ik begrijp dat mensen met weinig kookaccomodatie kiezen voor iets wat ze enkel moeten opwarmen, dat zit ook in ons aanbod. Iedereen kan vrij kiezen."

Weg met voedselverspilling

Vroeger gingen de vrijwilligers zelf voedseloverschotten ophalen in winkels en grootwarenhuizen, nu is vooral het distributieplatform Flavour aan zet, een initiatief van de stad dat in het kader van de strijd tegen de klimaatverandering voedselverspilling wil vermijden. De producten zitten vaak tegen de vervaldatum aan, maar Potpourri volgt nauwgezet de regels van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen. Voedsel wordt ook verzameld via acties zoals een winkelkaractie op school, zegt Lode: "We zetten een lege winkelkar op school en leerlingen brengen iets mee om die te vullen. Ook oproepen van de Sint-Michielsbeweging leveren veel resultaat op. Overigens krijgen we buiten ons vaste aanbod soms ook zaken zoals fietsen aangeboden, waar we altijd wel iemand gelukkig mee kunnen maken."

Hier komen – buiten Coronatijden – 35 tot 40 mensen per week langs, van alle leeftijden, alle achtergronden, alle religies en levensovertuigingen. Sommigen maar even, anderen langer. Tijdens de pandemie werden de voedselpakketten aan huis gebracht. Intussen is de pop-upwinkel opgedoekt en wordt er met man en macht gewerkt aan een ruimere winkel in de aanpalende parochiezaal, aan een kantoortje en ontmoetingsruimte. Om de kosten van de verbouwing te drukken, doet men een beroep op leerlingen van een technische school.

Meer dan voedselhulp

Emina benadrukt dat Potpourri meer wil doen dan mensen in armoede voedselhulp geven. "Mensen kunnen hier ook een kopje koffie drinken en op verhaal komen. We verwijzen hen door als ze andere hulp nodig hebben, bv. medische hulp, problemen met de schoolfactuur, papieren die niet in orde zijn. We willen graag helpen om hun situatie op termijn te verbeteren en kunnen met hen meegaan naar de VDAB of de socialehuisvestingsmaatschappij. Die behoeften trachten we vanaf het begin te peilen."

Ellen is een van de mensen die geregeld bij Potpourri over de vloer komen. Ze heeft de voedselhulp broodnodig, maar minstens even belangrijk vindt ze de vriendschap die daar ontstaat: "Voor mij primeren hier de sociale contacten, de koffie, de babbels, de gezelligheid. Ik zet me er graag voor in: pannenkoeken bakken of de afwas doen. En toen ik voorstelde om met ticketjes te werken om te weten wanneer je aan de beurt bent in de winkel, is dat ingevoerd."

Jonge vrijwilligers

Het project telt een honderdtal vrijwilligers, zoals Charles. “Het is belangrijk om impact te hebben in onze maatschappij en anderen te helpen die het minder goed hebben. Ik houd doorgaans een paar keer per maand de sociale winkel open en vandaag met COVID breng ik pakketjes weg met de bakfiets, al dan niet met een korte babbel aan de deur. Dat geeft me veel voldoening. Mij valt ook de solidariteit op onder vrijwilligers: als er iemand te weinig is, vinden we altijd iemand anders die wil komen helpen."

Over de oproep ‘Voedselschakel(t)’

Vertrekkend vanuit de vaststelling dat voedselhulp aan een groeiende nood tegemoetkomt en een waardevolle schakel vormt in een geheel van stappen richting sociale inclusie, heeft de Koning Boudewijnstichting half 2021 een nieuwe oproep gelanceerd om de actoren op het gebied van voedselhulp te versterken. 52 organisaties in het hele land hebben onlangs steun ontvangen, voor een totaalbedrag van bijna 360.000 euro. Potpourri is een van de gesteunde organisaties.