AZ Sint-Jan beperkt aantal neurochirurgische ingrepen dankzij O-arm

Op de dienst Neurochirurgie van campus Sint-Jan in Brugge prijkt een nieuwe aanwinst: een intra-operatieve CT-scan. Die kwam er dankzij een schenking van het Fonds JE Foundation, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.

“Een toestel waar we al jaren van droomden.” Eind zomer 2020 arriveerde op de dienst Neurochirurgie van campus Sint-Jan in Brugge een intra-operatieve CT-scan, of – gezien zijn vorm – ook wel O-arm genoemd. Zoals de naam het zegt is dit een toestel waarmee tijdens operaties CT-scans worden gemaakt, met grote voordelen voor de arts en de patiënt.

Het toestel werd geschonken door het Fonds JE Foundation, dat vorig jaar bij de Koning Boudewijnstichting werd opgericht door het echtpaar Joris Ide en Eveline Deprez. “Onze algemene motivatie is iets terug te geven aan de maatschappij, iets mogen betekenen voor andere mensen, uit dankbaarheid voor de kansen die we zelf hebben gekregen.” Ze kozen ervoor in het Fonds niet enkel eigen middelen te stoppen, maar ook hun ruime vrienden- en kennissenkring erbij te betrekken via fundraising events. “Dat geeft ons vooral de kans om te vertellen over het initiatief, te laten zien hoe belangrijk het kan zijn voor de toekomst van ons allemaal om samen goede projecten te steunen. Een kleine bijdrage leveren om de wereld een beetje beter te maken, maakt je zelf ook gelukkig, en we hopen anderen te motiveren als ze dit zien.” Dat het Fonds wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting, biedt medeschenkers de garantie dat alle giften bij projecten terechtkomen.

Minder neurochirurgische ingrepen

Het is geen toeval dat het eerste initiatief van het Fonds net de schenking van de O-arm was. Zowel Eveline Deprez als zoon Enzo Ide werden in de voorbije jaren geconfronteerd met neurologische problemen, en leerden de dokters van het AZ Sint-Jan kennen als een zeer gedreven team. Dr. Alexander Janssen licht toe wat de voordelen zijn van de intra-operatieve CT-scan: “Bij ingrepen aan de schedel en hersenen wordt vaak materiaal geïmplanteerd. We hebben daar als chirurgen verschillende technieken voor, maar geen daarvan biedt 100 procent zekerheid dat een implantaat meteen helemaal correct geplaatst is, hoe ervaren de chirurg ook is. Idem bij nek- en lagerugoperaties, waar bijvoorbeeld schroeven worden gezet op de wervelkolom: in ongeveer 10 procent van de gevallen staan die volgens meerdere studies niet helemaal correct.”

Tot voor kort moest dit de dag na de operatie gecontroleerd worden met een scan of radiografie. Maar als dan blijkt dat de positie van een implantaat, schroef of ander lichaamsvreemd materiaal niet helemaal correct is, moet de patiënt een nieuwe operatie ondergaan.

Zulke heroperaties worden in grote mate vermeden dankzij de O-arm. Die werkt als navigatiesysteem en helpt de chirurg bij het vooraf bepalen van de gewenste positie van het implantaat en vervolgens bij de plaatsing. Bovendien voert die nog tijdens de operatie al een controlescan uit om te zien of het implantaat perfect zit. Zo nodig kan de chirurg meteen corrigeren.

Hersenstimulatie

Daarnaast kan de O-arm worden ingezet bij patiënten die baat hebben bij diepe hersenstimulatie (Deep Brain Stimulation of DBS), bijvoorbeeld mensen met bewegingsstoornissen zoals de ziekte van Parkinson maar ook met bepaalde pijnsyndromen, epilepsie… “Daarvoor plaatst de neurochirurg elektroden in de hersenen waarmee we de hersenactiviteit kunnen beïnvloeden”, legt dr. Alexander Janssen uit. “Ook daarbij vermijden we heroperaties als we meteen tijdens de initiële operatie met de CT-scan kunnen navigeren en controleren.”

Duizenden patiënten

Het team – met ook verpleegkundigen die er een bijkomende opleiding voor kregen – heeft nu enkele maanden ervaring met de O-arm. “Het toestel voldoet zeker aan de verwachtingen”, vertelt dr. Nikolaas Vantomme. “Over enkele maanden gaan we normaal gezien naar minstens één operatie per dag ermee, en wellicht vaak meer dan één per dag. De evoluties gaan snel, maar we hopen dat de O-arm toch zeker vijf à zeven jaar het beste van het beste is. We gaan het dus kunnen inzetten voor duizenden patiënten, en zo vele honderden heroperaties vermijden.”