Samen leren leven

Communa asbl heeft een duidelijke missie: leegstaande gebouwen in Brussel tijdelijk in gebruik nemen om mensen te laten wonen of om andere initiatieven op te zetten en zo op lange termijn een positieve impact hebben op de stad. In een sociale woonwijk in Evere startten ze in samenwerking met o.a. Housing First het project Sorocité, kleinschalige tijdelijke woningen voor vrouwen in een situatie van dakloosheid. Dankzij de middelen van het Fonds Kornelia Dirichs, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, kunnen de bewoonsters terecht in “le Cocon gourmand”, een gemeenschappelijke ruimte voor de vrouwen in het project én van de wijk.

In de keuken van “le Cocon gourmand” heerst een gezellige drukte. Drie keer per week koken medewerkers van Communa samen met de bewoonsters. Ze gebruiken zo veel mogelijk ingrediënten uit de eigen moestuin en voedseloverschotten van organisaties uit de buurt. Ze eten samen en de andere buurtbewoners mogen mee aanschuiven. Het is mooi weer, dus de tafel wordt buiten gedekt.

“Le Cocon gourmand” is ondergebracht in een van de appartementen die Everecity, een sociale verhuurmaatschappij, ter beschikking stelt aan Communa. Zes sociale woonblokken op de site zullen in 2028 afgebroken worden. De oorspronkelijke sociale huurders krijgen andere woningen, waardoor leegstand ontstaat. En daar maakt Communa sinds het najaar van 2020 gebruik van om tijdelijke woongelegenheid te creëren, in samenwerking met Housing First-partners (Infirmiers de rue, Stepforward, Diogènes, SMES-B en Antonin Arthaud). De Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (GGC) steunt Sorocité en voorziet financiering voor het project.

“In “le Cocon gourmand” doen we van alles samen,” legt Simon Dujardin, socio-communautair coördinator bij Communa, uit. “We testen ideeën uit en ontwikkelen zo een nieuwe methodiek. We bieden sportactiviteiten of creatieve activiteiten aan of koken samen. En er is ruimte voor vorming, rond communicatie, persoonlijke ontwikkeling, neen leren zeggen, een woning onderhouden of kleine herstellingen doen.” “En composteren,” voegt German Benitez, technisch coördinator, toe. “We plaatsten een buurtcompostbak, samen met vzw Worms, die een vorming gaf over het gebruik ervan.”

Communa beperkt zich bewust niet tot het aanbieden van woongelegenheid. In heel hun werking stimuleren ze tegelijk projecten van collectief belang. In Sorocité zet Communa daarom niet alleen in op de band tussen de tijdelijke bewoonsters onderling, maar op sociale cohesie met de wijk.

“Het was voor de vaak al wat oudere oorspronkelijke bewoners niet evident om de nieuwe groep vrouwen te aanvaarden,” zegt Simon, “maar stilaan lukt het. We leren elkaar beter kennen. Alle buurtbewoners zijn welkom op onze activiteiten. Een keer per maand organiseren we een grotere uitstap. We gaan naar zee, bezoeken de koninklijke serres of trekken naar Pairi Daiza. De bewoners van de sociale woningen mogen dan mee.”

Het Fonds Kornelia Dirichs, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, steunt dak- en thuisloze vrouwen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dankzij de middelen uit dat Fonds kon Communa een animator aanwerven om “le Cocon gourmand” uit te bouwen en een permanentie te voorzien in de lokalen. Ook de inrichting van de lokalen kreeg een opknapbeurt en een elektrische fiets werd aangekocht. “Daardoor is het boodschappen doen een pak eenvoudiger geworden en is onze ploeg mobieler,” zegt German.

“Le Cocon gourmand” herbergt sinds 2022 ook een sociale wasserette, in samenwerking met vzw Plouf! Zowel de bewoonsters van Sorocité als de mensen uit de buurt kunnen daar hun was komen doen en een koffie drinken. Plouf! plaatste een aantal wasmachines en laat mensen elkaar ontmoeten. Niet alleen is wassen bij Plouf! veel goedkoper, voor de buurtbewoners is het ook minder ver en nooit saai, er valt altijd wat te beleven.

“We willen de bewoonsters van Sorocité sterker maken, autonomer. We hebben een raad van bewoners om mee in gesprek te gaan, maar luisteren ook in onze dagelijkse, meer informele contacten naar hen,” legt Simon uit. “Wat we doen in “le Cocon gourmand” stemmen we zo goed mogelijk af op hun noden. En we bieden informatie over thema’s die hen bezighouden, bv. energieverbruik in het appartement. We luisteren actief, zonder te oordelen, al zijn regels en afspraken natuurlijk wel nodig om te kunnen samenleven. Wie lang op straat gewoond heeft, mist soms een aantal skills en gewoontes die voor de meeste mensen heel vanzelfsprekend zijn. Door in te zetten op een goede band, en door onze nabijheid, leren we samen te leven.”

Intussen blijft de ambiance aan tafel goed. Mensen vertrekken, anderen schuiven bij aan. “Ik heb zin om eens gegratineerd witloof te maken,” zegt een van de bewoonsters. “Het boodschappenlijstje ligt al klaar.” Iedereen is enthousiast. Er wordt afgesproken wie de leiding neemt, wie komt helpen, wie de boodschappen doet. Simon en German zijn blij: “Dit soort dynamieken zijn na verloop van tijd vanzelf gegroeid. In het begin deden we alles zelf: koken, de afwas, opruimen, … Intussen nemen de bewoonsters zelf meer initiatief, zien ze meer wat kan en hoe. Onze manier van werken werpt zijn vruchten af.”